مالیات­ ستانی همواره امری پرچالش و بحث برانگیز در کشورهای مختلف بوده است. از قدیم ­الایام دولت­ها برای دریافت مالیات با مشکل مواجه بوده­اند. همیشه این سوال در ذهن مالیات­ دهندگان وجود دارد که مالیات­ها کجا هزینه می­ شوند. مودیان نگران هستند که مالیات­ ها حیف و میل شوند و به درستی و در جای مناسب به کار گرفته نشوند.

سازمان امور مالیاتی کشور به منظور شفاف سازی محل هزینه ­کرد مالی ات­ها به اجرای طرح نشان­دار کردن مالیات­ توسط مودیان مبادرت کرده است. از نظر کارشناسان، این امر مزیت­هایی برای کشور دارد. اولین مزیتش این است که مودیان با سازمان امور مالیاتی ارتباط می ­گیرند و با اشتیاق بیشتری اقدام به پرداخت مالیات می­ کنند. این شرایط به مردمی­ سازی نظام مالیاتی کشور منجر می­ شود.

برخی به این موضوع اشاره می ­کنند که نشان­دار کردن مالیات توسط مودیان بستری برای نظارت مردمی بر تکمیل پروژه ­ها ایجاد می ­کند. به این معنا که مالیات­ دهندگان به اجرای پروژه ­ای که انتخاب کرده ­اند مالیات­شان در آنجا هزینه شود، نظارت می­ کنند و اگر پروژه پیشرفت فیزیکی نداشته باشد، موضوع را پیگیری خواهند کرد.

به زعم بسیاری، از آنجائیکه ما در ابتدای راه هستیم و هنوز راه طولانی برای دریافت مالیات حقه از همگان به صورت هوشمند و عادلانه در پیش داریم، به اجرا گذاشتن طرح­هایی مانند نشان­ دار کردن مالیات توسط مودیان بسیار کمک­ کننده خواهد بود. این طرح­ها بستری برای ارتباط موثر مردم با دولت ایجاد می­ کند و به بهبود فرهنگ مالیات­ دهی و مالیات­ ستانی در کشور منجر می­ شود.

نظرات مصطفی پوردهقان، نماینده اردکان در مجلس را در خصوص طرح تعیین محل هزینه­ کرد مالیات توسط مودیان و مزیت­های آن در ادامه می­ خوانید.

پوردهقان با اشاره به این موضوع که مفهوم مالیات­ستانی صرفاً در اقتصاد به معنای اخذ مالیات و کسب درآمد برای دولت مطرح نیست و مفهومی فراتر از این دارد، تصریح کرد: مالیات فقط به عنوان یک منبع درآمد برای دولت مطرح نیست. اگرچه این موضوع به لحاظ حسابداری و درآمد و هزینه­ای مهم است اما مسئله مهم دیگر این است که مالیات بستری برای ایجاد عدالت اجتماعی در کشور به شمار می­ رود. در این چارچوب، مبالغی از بخش های متمکن جامعه اخذ می­شود و برای پروژه ­های زیرساختی و عام المنفعه به کار انداخته می­ شود.

وی ادامه داد: این موضوع بسیار مهم در بحث­های مالیاتی مطرح است که در وهله اول باید پایه ­های مالیاتی مشخص باشد و در مرحله بعد، شفافیت در محل هزینه ­کرد مالیات­ ها داشته باشیم. عدالت در اخذ مالیات­ها نیز از اهمیت زیادی برخوردار است و باید با جدیت مدنظر باشد.

این نماینده مجلس گفت: یکی از طرح­های خوبی که سازمان امور مالیاتی در راستای شفاف ­سازی محل هزینه ­کرد مالیات ­ها به اجرا گذاشت، همین طرح نشان­ دار کردن مالیات توسط مودیان بود. این طرح به این معناست که مالیات­ دهندگان اعم از کارمندان، کسبه، صنعتگران و... بدانند از محل مالیاتی که پرداخت می­ کنند کدام پروژه ­ها تأمین اعتبار و مبالغ در کجا هزینه می­ شوند.

پوردهقان گفت: در چارچوب طرح نشان­ دار کردن مالیات توسط مودیان، مالیات­دهندگان می­توانند اولویت­ ها را مشخص کنند که مالیات پرداختی ­شان در کدام بخش اعم از آموزش و پرورش، بهداشت و درمان، حمل و نقل، آبرسانی و... به کار گرفته شود.

وی ادامه داد: از سازمان امور مالیاتی این انتظار را داریم که نهایت اختیار را به استان­ها بدهد که درصدی از مالیات حقوق و دستمزد، مشاغل، ارزش افزوده و عملکرد واحدهای صنعتی و تولیدی را نیز ذیل طرح نشان­دار کردن مالیات توسط مودیان قرار بگیرد و مردم مشخص­کننده محل صرف مالیات­ها باشند.

این نماینده مجلس گفت: نکته جالب این است که استقبال از طرح مورد بحث در میان مردم بسیار بالاست. مالیات ­دهندگان در مورد این که کدام پروژه را برای تعیین محل هزینه ­کرد مالیات­ شان انتخاب کنند با یکدیگر صحبت می­ کنند. برخی پروژه ­ای را پیشنهاد و برخی دیگر پروژه دیگری را توصیه می ­کنند. این موارد نشان­ دهنده ارتباط گرفتن مردم با طرح است.

پوردهقان گفت: نشان­دار کردن مالیات توسط مودیان ثمرات خوبی برای کشور دارد. این امر در کاهش فرار مالیاتی بسیار اثرگذار است و به افزایش رضایت­مندی مردم از پرداخت مالیات منجر می­شود. همچنین تمرکززدایی از کلان­شهرها و در اولویت قرار دادن اختصاص اعتبار به پروژه­ های مناطق کمتر برخوردار که در طرح نشان­دار کردن مالیات توسط مودیان مدنظر قرار گرفته است، در راستای عدالت است و شفافیت نظام مالیاتی را افزایش خواهد داد.

این نماینده مجلس گفت: اتفاق جالبی که در طرح نشان­دار کردن مالیات­ توسط مودیان رخ داده این است که مدیران مالیاتی در جریان پروژه­ های زیرساختی و عمرانی کشور قرار گرفته اند. این که آن­ها هم متوجه می­ شوند مالیات­ها در چه پروژه ­هایی به کار گرفته می­ شود، اتفاق مثبتی است.  

پوردهقان در خصوص این موضوع که در بودجه 1404 افزایش مالیات­ ها را شاهد هستیم و تأثیر نشان­دار کردن مالیات­ توسط مودیان بر بهبود فضای مالیاتی کشور تصریح کرد: طرح مورد بحث یک بازی برد-برد برای دولت و مردم است. زیرا مردم شاهد هستند که برخی پروژه­ ها نیمه ­تمام هستند و سال­هاست تکمیل نشده ­اند. تکمیل آن­ها از محل مالیات­ ها باعث می­ شود که اعتماد مودیان به دولت بیشتر شود و ارتباط دو سویه و موثری بین آنان و سازمان امور مالیاتی کشور ایجاد شود. در این فضا، مالیات­ ستانی با شرایط بهتری صورت می ­گیرد.